ในยุคที่ข้อมูลคือขุมทรัพย์ การทำความเข้าใจและปกป้อง “ข้อมูลอ่อนไหว” (Sensitive Data) จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง ข้อมูลประเภทนี้ไม่ได้เป็นเพียงแค่ชุดตัวเลขหรือตัวอักษร แต่เป็นข้อมูลที่หากรั่วไหล ถูกเข้าถึงโดยไม่ได้รับอนุญาต หรือถูกนำไปใช้ในทางที่ผิด อาจก่อให้เกิดความเสียหายร้ายแรงต่อบุคคล องค์กร และแม้กระทั่งความมั่นคงของชาติ ไม่ว่าจะเป็นด้านชื่อเสียง การเงิน สิทธิส่วนบุคคล หรือแม้แต่ความปลอดภัยในชีวิต

ข้อมูลอ่อนไหวคืออะไร

ข้อมูลที่อ่อนไหว คือ ข้อมูลใด ๆ ที่สามารถระบุตัวบุคคลนั้นได้ (ระบุไปถึงเจ้าของข้อมูล) ไม่ว่าจะเป็นทางตรงหรือทางอ้อมก็ตาม แต่จะไม่รวมไปถึงข้อมูลของผู้ที่เสียชีวิตแล้ว หรือ ข้อมูลของนิติบุคคล เช่น บริษัท มูลนิธิ สมาคม องค์กร

ทำไมข้อมูลถึง “Sensitive”?

ข้อมูลจะถูกจัดว่า “อ่อนไหว” ก็ต่อเมื่อการเปิดเผยของมันนำมาซึ่งความเสี่ยงที่สูงกว่าข้อมูลทั่วไป นั่นหมายถึงข้อมูลที่สามารถใช้ระบุตัวตนของบุคคลได้โดยตรง หรือข้อมูลที่เกี่ยวกับลักษณะเฉพาะส่วนบุคคลที่ละเอียดอ่อนมากจนอาจนำไปสู่การเลือกปฏิบัติ การคุกคาม หรือการละเมิดสิทธิเสรีภาพได้

ประเภทของ Sensitive Data ที่คุณควรรู้

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น เราสามารถแบ่งประเภทของข้อมูลอ่อนไหวหลัก ๆ ได้ดังนี้:

1. ข้อมูลส่วนบุคคลที่ระบุตัวตนได้ (Personally Identifiable Information – PII)

นี่คือข้อมูลพื้นฐานที่ใช้ในการระบุตัวตนของแต่ละบุคคล แม้บางข้อมูลอาจดูไม่เป็นอันตรายในตัวมันเอง แต่เมื่อนำมารวมกันก็สามารถใช้สร้างโปรไฟล์และระบุตัวตนได้ ตัวอย่างเช่น:

• ข้อมูลพื้นฐาน: ชื่อ-นามสกุล, วันเดือนปีเกิด, ที่อยู่, เพศ, สัญชาติ
• ข้อมูลติดต่อ: เบอร์โทรศัพท์, อีเมลแอดเดรส
• ข้อมูลประจำตัว: หมายเลขบัตรประชาชน, หมายเลขหนังสือเดินทาง, หมายเลขใบขับขี่
• ข้อมูลการเงิน: หมายเลขบัญชีธนาคาร, หมายเลขบัตรเครดิต/เดบิต, ข้อมูลรายได้, ประวัติการทำธุรกรรมทางการเงิน
• ข้อมูลออนไลน์เฉพาะตัว: ที่อยู่ IP (ในบางกรณี), คุกกี้ที่ระบุตัวตนได้, ข้อมูลตำแหน่งที่ตั้ง (GPS)

หากข้อมูล PII เหล่านี้รั่วไหล อาจนำไปสู่การ สวมรอย (Identity Theft) หรือการนำข้อมูลไปใช้ในทางทุจริต เช่น การเปิดบัญชีธนาคาร การขอสินเชื่อในชื่อของคุณ หรือการเข้าถึงบริการต่าง ๆ

2. ข้อมูลส่วนบุคคลที่มีความละเอียดอ่อนสูง (Special Categories of Personal Data)

ตามกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล เช่น PDPA ของไทย หรือ GDPR ของยุโรป ข้อมูลกลุ่มนี้ถูกยกระดับให้มีความละเอียดอ่อนเป็นพิเศษ และต้องได้รับการคุ้มครองที่เข้มงวดกว่า PII ทั่วไป การประมวลผลข้อมูลเหล่านี้มักต้องได้รับ ความยินยอมโดยชัดแจ้ง จากเจ้าของข้อมูลเท่านั้น ตัวอย่างเช่น:

• ข้อมูลสุขภาพ: ประวัติการเจ็บป่วย, การรักษาพยาบาล, ผลการวินิจฉัยโรค, ประวัติการแพ้ยา
• ข้อมูลทางพันธุกรรม: ข้อมูล DNA ที่บอกลักษณะทางพันธุกรรม
• ข้อมูลชีวมาตร (Biometric Data): ลายนิ้วมือ, ภาพสแกนใบหน้า, ม่านตา (เมื่อใช้เพื่อระบุตัวบุคคลที่ไม่ซ้ำกัน)
• ข้อมูลเชื้อชาติ/ชาติพันธุ์: ข้อมูลที่ระบุแหล่งกำเนิดทางเชื้อชาติหรือชาติพันธุ์
• ข้อมูลทางการเมือง: แนวคิดทางการเมือง, การเป็นสมาชิกพรรคการเมือง
• ข้อมูลความเชื่อ: ความเชื่อทางศาสนาหรือปรัชญา
• ข้อมูลเกี่ยวกับสหภาพแรงงาน: การเป็นสมาชิกสหภาพแรงงาน
• ข้อมูลรสนิยมทางเพศ: ข้อมูลที่เกี่ยวกับรสนิยมหรือแนวทางความสัมพันธ์ทางเพศ
• ข้อมูลประวัติอาชญากรรม: ประวัติการถูกจับกุม, ข้อหา, คำพิพากษา

การรั่วไหลของข้อมูลกลุ่มนี้อาจนำไปสู่การ เลือกปฏิบัติ การตีตรา การถูกคุกคามทางสังคม หรือแม้กระทั่งการถูกแบล็กเมล์ ซึ่งส่งผลกระทบต่อชีวิตของบุคคลนั้นอย่างรุนแรง

3. ข้อมูลธุรกิจที่เป็นความลับ (Proprietary/Confidential Business Information)

แม้จะไม่ใช่ข้อมูลส่วนบุคคล แต่ข้อมูลประเภทนี้มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อความได้เปรียบทางการแข่งขันและความอยู่รอดขององค์กร การรั่วไหลอาจส่งผลให้ธุรกิจสูญเสียรายได้ ความน่าเชื่อถือ หรือแม้กระทั่งต้องปิดกิจการ ตัวอย่างเช่น:

• ความลับทางการค้า (Trade Secrets): สูตรการผลิต, กระบวนการเฉพาะ, รายชื่อและข้อมูลคู่ค้า/ลูกค้าคนสำคัญ
• แผนธุรกิจ/กลยุทธ์: แผนการตลาด, แผนการขยายธุรกิจ, แผนการลงทุน
• ข้อมูลทางการเงินขององค์กร: งบการเงินภายใน, ข้อมูลกำไร-ขาดทุน, งบประมาณโครงการ
• ข้อมูลทรัพย์สินทางปัญญา: รหัสโปรแกรม (Source Code), ข้อมูลการวิจัยและพัฒนา (R&D), แบบร่างผลิตภัณฑ์ใหม่ที่ยังไม่เปิดเผย
• ข้อมูลด้านความปลอดภัยของระบบ: รหัสผ่านสำหรับระบบภายใน, ช่องโหว่ด้านความปลอดภัยที่ตรวจพบ

ทำไมต้องปกป้องข้อมูลอ่อนไหว?

การปกป้องข้อมูลอ่อนไหวเป็นมากกว่าข้อบังคับทางกฎหมาย แต่เป็นรากฐานของการสร้าง ความไว้วางใจ ทั้งในระดับบุคคลและระดับองค์กร สำหรับบุคคล การปกป้องข้อมูลช่วยรักษาสิทธิส่วนบุคคลและป้องกันภัยคุกคาม สำหรับองค์กร การบริหารจัดการข้อมูลอ่อนไหวอย่างเหมาะสมช่วยรักษาชื่อเสียง ความมั่นคงทางธุรกิจ และความสามารถในการดำเนินงานในระยะยาว

ในโลกที่ข้อมูลไหลเวียนอย่างรวดเร็ว ทุกคนมีส่วนรับผิดชอบในการปกป้องข้อมูลอ่อนไหว ไม่ว่าคุณจะเป็นผู้ใช้บริการหรือผู้ให้บริการ การตระหนักถึงคุณค่าและความเสี่ยงของข้อมูลประเภทนี้ คือก้าวแรกสู่การสร้างสภาพแวดล้อมดิจิทัลที่ปลอดภัยและน่าเชื่อถือยิ่งขึ้น

สามารถเข้าไปดูบทความอื่นๆ ได้ที่: https://rdbi.co.th/blog/

ปรึกษาหรือสอบถามเพิ่มเติมได้ที่

เพจ: http://bit.ly/rdbipage
Facebook: https://www.facebook.com/RandDBI/
Line OA: @rdbi
Tel: 02-681-9700
อีเมล์: sales@rdbi.co.th🌟